De geschiedenis van het Leo Kannerhuis

De oprichting

In 1974 is het dr. Leo Kannerhuis opgericht door het echtpaar Auping, bekend van de Auping-matrassen, samen met vooraanstaande hoogleraren. Op persoonlijk vlak kwam het echtpaar, middels de zoon, in aanraking met autisme en dit bracht hen op het idee om de Stichting Hulp aan Autistische Kinderen en Adolescenten (SHAKA) op te richten. Dankzij de oprichting van deze stichting waren zij in staat om een veilige haven te creëren voor jongeren zoals hun zoon.

Met de hulp van specialisten en bestuurders zijn zij erin geslaagd om met de stichting een pand in Oosterbeek te financieren. Dit pand werd omgebouwd tot de kliniek. De kliniek is geopend op 1 april 1974 als het dr. Leo Kannerhuis. De kliniek is vernoemd naar dr. Leo Kanner, een Joods-Oostenrijkse en later Amerikaanse kinderpsychiater die heeft geleefd van 1894 – 1981.

De kliniek behandelde normaal begaafde jongens met autisme in de leeftijd van 14 tot en met 21 jaar oud. In de eerste tien jaar werden 60 cliënten opgenomen, met een gemiddelde opnameduur van zeven jaar. De kliniek is oorspronkelijk begonnen als een voorziening voor jongens. In de loop van de tijd werden hier ook meisjes behandeld. Het dr. Leo Kannerhuis was pionier in de begeleiding van mensen met autisme, op een moment dat er nog weinig over autisme bekend was.

Er werd in die tijd een begin gemaakt met het diagnosticeren in combinatie met het ontwikkelen van behandelmethoden. De intentie was dat de cliënten meer zelfstandig konden functioneren in de samenleving. Dit was echter helaas niet altijd het geval. Vaak was het zo dat mensen met autisme zich maar een klein beetje konden aanpassen. Vanaf het begin stond de multidisciplinaire aanpak van de cliënt in combinatie met zijn of haar omgeving centraal.

dr. Leo Kannerhuis 1e pand -  Links: twee weken voor de opening in 1974 Rechts: na de verbouwing.

Historie van de panden en locaties

Workhome

De multidisciplinaire aanpak van het dr. Leo Kannerhuis blijkt succesvol en het dr. Leo Kannerhuis heeft inmiddels meerdere locaties geopend. Zoals het Workhome: dit is een woon-werkgemeenschap voor volwassenen met autisme. Het Workhome is, na tien jaar voorbereiding, geopend in 1988.

Wat het Workhome uniek maakt is dat de bewoners hier de rest van hun leven blijven wonen. De bewoners leven op één plek waar zij wonen, werken en recreëren. Er wordt hier een gestructureerde leefomgeving geboden met intensieve, individuele behandeling en begeleiding. Deze individuele benadering sluit nauw aan bij de eigenheid, interesses en mogelijkheden van de bewoners. Het Workhome bestaat uit vier groepshuizen, een woonhuis verdeeld in vijf appartementen en een activiteitencentrum.

Behandelcentrum Kinderen

Het Behandelcentrum Kinderen is gevestigd in Arnhem, in het historische Oolgaardthuis. Dit gebouw stamt uit 1832 en werd in 1913 verworven door mevrouw Elisabeth Oolgaardt. Aanvankelijk diende dit als hospitaal voor het Nederlandse Rode Kruis, maar mevrouw Oolgaardt had een bredere visie voor het pand. In 1918 werd het omgevormd tot een Kenniscentrum voor leerlingen, waar tevens cursussen werden gegeven aan intellectuele werklozen en opleidingen tot dienstboden.

Na het overlijden van mevrouw Oolgaardt in 1932 werd het streven naar kinderonderwijs voortgezet. Helaas moest de stichting het Oolgaardthuis in 1983 verlaten als gevolg van bezuinigingen. Gelukkig wordt het historische pand nu nog steeds op een waardevolle manier benut door middel van verhuur, wat duidelijk laat zien dat het zijn oorspronkelijke doel niet heeft verloren. In 2004 werd de renovatie van het Oolgaardthuis voltooid, waarna de kindergroepen hun intrek namen in dit karaktervolle gebouw.

Behandelcentrum Jongeren in Oosterbeek

Het Behandelcentrum Jongeren Oosterbeek heeft twee vestigingen: de locaties aan de Jonkheer Nedermeijer van Rosenthalweg en de Stationsweg. In de eerste twee decennia waren er op de locatie Jonkheer drie behandelgroepen ondergebracht. De slaapkamers bevonden zich op de zolder en de eerste verdieping, waar meerdere jongeren samen sliepen, soms wel zes op één kamer. In het pand hadden de directie, stafmedewerkers en behandelaars hun eigen werkkamers. Om de capaciteit uit te breiden, werden nabijgelegen huizen aangekocht, te beginnen met die aan de overkant, de Julianaweg. Vanaf de jaren 80 ontwikkelde het dr. Leo Kannerhuis een Historie van de panden hostelachtige voorziening voor jongeren met autisme die zich voorbereidden op begeleid of zelfstandig wonen. Tot op de dag van vandaag herbergt het pand kantoren en behandelruimtes.

In 1995 opende de vestiging aan de Ireneweg. De oude Julianaschool aan de Ireneweg werd omgebouwd tot een training- en therapiecentrum. Later verhuisde dit centrum naar de huidige locatie op Stationsweg 49 in Oosterbeek, dat op 1 januari 2010 werd geopend.

Na het overlijden van mevrouw Oolgaardt in 1932 werd het streven naar kinderonderwijs voortgezet. Helaas moest de stichting het Oolgaardthuis in 1983 verlaten als gevolg van bezuinigingen. Gelukkig wordt het historische pand nu nog steeds op een waardevolle manier benut door middel van verhuur, wat duidelijk laat zien dat het zijn oorspronkelijke doel niet heeft verloren. In 2004 werd de renovatie van het Oolgaardthuis voltooid, waarna de kindergroepen hun intrek namen in dit karaktervolle gebouw.

Per 1 november 2024 zijn de klinische behandelingen van jongeren met autisme in Oosterbeek naar één centrale locatie verhuisd. De twee klinische groepen zijn toegevoegd aan de kliniek in Nijmegen op de Scherpenkampweg. 

Behandelcentrum Nijmegen

Het terrein van het Behandelcentrum Nijmegen had voorheen de functie van Kinderdorp Neerbosch, ooit de grootste weesinrichting van Nederland. In juni 2010 begonnen collega's van het dr. Leo Kannerhuis met het verkennen van de mogelijkheden en het vormgeven van een visie. In augustus van datzelfde jaar kwamen de eerste jongeren op het terrein. Het dr. Leo Kannerhuis Nijmegen startte als een leer- en leefgemeenschap autisme (LLA). Het doel was om hier een woon- en werkplek te bieden voor jongeren die tussen wal en schip vielen. Deze jongeren waren te jong voor afdelingen zoals het Workhome, waardoor een specifieke afdeling ontstond voor jongeren die voornamelijk vanuit de kinderkliniek doorstroomden.

Na ongeveer een jaar evolueerde het concept naar Behandelcentrum Jongeren Nijmegen, vanwege een verandering in financiering vanuit verzekeraars voor de LLA-opnames. Dit begon met twee jongeren per afdeling met een maximale opname van twee jaar. Dit is verkort tot zes tot negen maanden. In de begindagen gingen de groepen samen op zomervakantie, kamperend en onderling grappen makend.

Op het terrein bevinden zich de kliniek, poli en deeltijd allemaal bij elkaar. Ondanks dat de locatie zich op een industrieterrein bevindt, is het er toch opvallend rustig en groen. In totaal zijn er vijf gebouwen: drie voor klinische groepen en twee voor polikliniek, deeltijd en training- en vaktherapie. In de beginfase werden niet veel trainingen aangeboden, vooral omdat de meeste jongeren destijds nog naar school gingen. Dit is nu anders, met een breed scala aan trainingen die overdag beschikbaar zijn voor jongeren.

In 1995 opende de vestiging aan de Ireneweg. De oude Julianaschool aan de Ireneweg werd omgebouwd tot een training- en therapiecentrum. Later verhuisde dit centrum naar de huidige locatie op Stationsweg 49 in Oosterbeek, dat op 1 januari 2010 werd geopend.

Na het overlijden van mevrouw Oolgaardt in 1932 werd het streven naar kinderonderwijs voortgezet. Helaas moest de stichting het Oolgaardthuis in 1983 verlaten als gevolg van bezuinigingen. Gelukkig wordt het historische pand nu nog steeds op een waardevolle manier benut door middel van verhuur, wat duidelijk laat zien dat het zijn oorspronkelijke doel niet heeft verloren. In 2004 werd de renovatie van het Oolgaardthuis voltooid, waarna de kindergroepen hun intrek namen in dit karaktervolle gebouw.

Polikliniek Amsterdam

Het dr. Leo Kannerhuis heeft inmiddels ook een polikliniek in Amsterdam. Hier werken ongeveer 55 behandelaars, die zorg bieden aan tussen de 800 en 900 cliënten. Deze uitbreiding naar Amsterdam is het resultaat van de overname van een al lang bestaand, relatief klein autismeteam dat voorheen opereerde in de hele provincie Noord-Holland, van het Gooi tot aan Texel. In 2009 werd dit team van GGZ inGeest in Amsterdam overgenomen door het dr. Leo Kannerhuis. Hoewel het dr. Leo Kannerhuis oorspronkelijk gericht was op jeugdzorg, omvat de overname van GGZ inGeest nu ook volwassenenzorg.

De Polikliniek in Amsterdam heeft de afgelopen jaren aanzienlijke groei doorgemaakt, wat resulteerde in meerdere verhuizingen. Momenteel is de poli gevestigd aan de Overschiestraat in Amsterdam-West. Met vier operationele teams wordt momenteel een vijfde team gevormd, dat zich voornamelijk zal richten op Zaanstreek Waterland en Midden Kennemerland.

TOPGGz en naamswijziging naar Leo Kannerhuis
Het dr. Leo Kannerhuis was oorspronkelijk een orthopedagogische instelling. Tussen 1985 en 1995 vond de verschuiving naar de psychiatrie plaats. Vanaf 2009 is het dr. Leo Kannerhuis gecertificeerd met het TOPGGz-keurmerk. Dit was allereerst voor de poliklinieken en in 2011 kwamen daar de klinische afdelingen bij. Inmiddels is het keurmerk toegekend voor alle behandelcentra. Sinds 2018 is de naam gewijzigd van dr. Leo Kannerhuis naar Leo Kannerhuis en is sindsdien ook onderdeel van Youz (en Parnassia Groep). Op 23 juni 2022 heeft de Stichting Topklinische GGz het TOPGGZ-keurmerk opnieuw voor vier jaar toegekend.